Virus Corona có thể phát tán được bao xa trong không khí?

Virus Corona phát tán từ người bệnh ra môi trường bên ngoài dưới dạng giọt bắn dịch tiết. Hầu hết các giọt bắn lớn chỉ di chuyển được trong phạm vi 2 mét trước khi rơi xuống đất. Thế nhưng vẫn chưa có câu trả lời chính xác cho câu hỏi "Virus Corona có thể phát tán được bao xa trong không khí?"

Hãy cùng Điện máy Ades tham khảo đánh giá từ các chuyên gia dịch tễ nhiều nước trên thế giới.

Virus Corona có thể phát tán được bao xa trong không khí?

1. Giãn cách 2 mét

Mọi người truyền đi rộng rãi thông tin hãy đứng cách xa 2 mét. 2 mét được xem như khoảng cách an toàn để không bị lây nhiễm virus Corona nếu có gặp gỡ một người mang bệnh có biểu hiện ho, hắt xì, văng ra các giọt bắn có thể mang theo các hạt virus.

Các nhà khoa học đều nhất trí rằng 2 mét là khoảng cách tối thiểu để giảm thiểu nguy cơ lây bệnh nhưng cũng nhiều người cho rằng càng xa thì càng tốt.

Quả thực, 2 mét không phải là một con số màu nhiệm, hoàn toàn bảo vệ chúng ta trước virus Corona. Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh đồng ý với khuyến nghị 2 mét căn cứ dựa trên nghiên cứu các giọt bắn lớn khi ho hay hắt xì sẽ rơi xuống đất trong vòng bán kính 2 mét.

Các giọt bắn lớn khi ho hay hắt xì sẽ rơi xuống đất trong vòng bán kính 2 mét

2. "Aerosol" - khí dung

Nhưng tồn tại một luồng ý kiến khác đến từ các nhà khoa học nghiên cứu luồng không khí và các hạt có kích thước siêu nhỏ gọi là “aerosol” - “khí dung”. Họ khẳng định rằng có rất nhiều yếu tố như khả năng miễn dịch, tiếp xúc gần trong phòng kín hay ngoài trời để đánh giá 2 mét có là khoảng cách an toàn.

Tuy nhiên không một nhà khoa học nào đề xuất một khuyến nghị mới cho cộng đồng. 3 mét 4 mét hay xa hơn thế nữa chưa một con số nào được đảm bảo là chính xác.

“Điều gì cũng có thể xảy ra” giáo sư Harvey Fineberg - người đứng đầu Ủy ban thường trực về các bệnh truyền nhiễm mới và các mối đe dọa sức khỏe thế kỷ 21 tại Viện Hàn lâm Khoa học, Kỹ thuật và Y khoa Hoa Kỳ nói “Khoảng cách 1 mét chắc chắn không có ý nghĩa gì trong việc phòng bệnh, 2 mét thì hầu hết các giọt bắn lớn không bay xa hơn. Tất nhiên nếu càng giãn cách thì sẽ càng an toàn nhưng 2 mét đã là một khoảng cách lý tưởng”

Phát hiện về “aerosols” khiến việc nghiên cứu tiến trình lây nhiễm virus Corona trở nên phức tạp hơn khi những giọt bắn nhỏ này có thể bị phát tán cả trong quá trình thở hay nói chuyện bình thường. Nghiên cứu mới cũng chỉ ra rằng “aerosols” có thể xuất hiện trong một số thủ thuật y tế như khí dung, vô tình khiến những y bác sĩ hỗ trợ bệnh nhân điều trị đối mặt với nguy cơ mắc bệnh cao.

Nếu các giọt bắn nhỏ “aerosols” thực sự có thể mang các hạt virus gây bệnh thì khoảng cách 2 mét có lẽ là không an toàn bởi chúng có thể nằm lơ lửng trong không khí và bị gió cuốn đi xa hơn rất nhiều.

“Aerosols” là hạt siêu nhỏ xuất hiện kể cả trong khi thở và nói chuyện bình thường

“Aerosols” là hạt có đường kính nhỏ hơn 5 micromet, tương đương với kích thước của tế bào hồng cầu, và có khả năng phát tán ra không khí khi thở hay nói chuyện. Tuy nhiên cũng có những nhà nghiên cứu phủ nhận giả thuyết này. Giọt bắn mang mầm bệnh không thể dễ dàng phân ra thành những giọt lớn nhanh chóng rơi xuống đất cùng với những hạt siêu nhỏ lơ lửng trong không trung. Điều này có xảy ra hay không phụ thuộc nhiều vào điều kiện môi trường cũng như dịch tiết này xuất ra từ đâu trong đường hô hấp. “Aerosols tạo thành luồng nhiều hạt bắn nhỏ” Donald Milton - giáo sư nghiên cứu “aerosols” tại Trung tâm y tế cộng đồng Đại học Maryland cho biết. Ngay cả khi không ho hay hắt xì mạnh, luồng không khí vẫn có thể mang hạt “aerosols” chứa virus đi xa tới 6 mét kể từ nguồn phát virus.

“Trong những không gian kín như văn phòng, phòng họp, trung tâm thương mại, quán xá,... các xoáy khí có thể đem virus từ nơi này đến nơi khác” Eugene Chudnovsky - nhà vật lý học tại Đại học Thành phố New York cho biết.

Nghiên cứu sơ bộ của Trung tâm y tế Đại học Nebraska đã tìm thấy bằng chúng cho thấy mầm bệnh có thể truy xuất nguồn gốc gien trên nhiều loại bề mặt khác nhau. Nghiên cứu được thực hiện trong phòng cách ly điều trị cho các bệnh nhân dương tính với Sars-Cov 2, gồm cả mẫu lấy trong đường ống thông khí cách các bệnh nhân trên 2 mét. Tuy nghiên cứu chưa được kiểm chứng nhưng rất có khả năng virus có thể phát tán xa hơn con số chúng ta đã được cảnh báo.

Rất có khả năng virus Corona có thể phát tán xa hơn cảnh báo

“Virus có kích thước siêu vi vì thế chúng có thể trú ngụ trong các hạt dịch tiết cực nhỏ” giáo sư Harvey nói “Nhưng vẫn chưa có thông tin chính xác về kích thước giọt bắn có thể mang mầm bệnh và khả năng truyền virus của chúng”.

3. Hít đủ lượng virus nhất định mới nhiễm bệnh

Cho đến nay, cũng chưa có nguồn thông tin chính thống công bố bao nhiêu hạt virus xâm nhập cơ thể mới phát bệnh, virus có thể di chuyển trong không khí bao lâu hay với nghiên cứu như ở Nebraska thì liệu có thể truy xuất nguồn phát virus hay không. Giãn cách xã hội là biện pháp hữu hiệu để ngăn ngừa dịch bệnh bởi làm giảm mật độ người cùng ở trong một căn phòng kín. Có thể hiểu rằng nếu có một người mắc bệnh trong phòng thì khả năng những người khác bị nhiễm sẽ giảm đi.

Giáo sư Michael Osterholm - giám đốc Trung tâm nghiên cứu bệnh truyền nhiễm tại Đại học Minnesota nói rằng khoảng cách 2 mét chắc chắn “hạn chế số lượng giọt bắn có thể tiếp xúc. Không có gì phải nghi ngờ về điều này.” Nhưng ông nói thêm “Câu hỏi lớn được đặt ra là bạn hít phải lượng virus nhiều đến đâu để nhiễm bệnh? Tôi nghĩ đó là câu hỏi đáng giá nghìn tỷ đô.”

Những nơi thực hiện cách ly xã hội đã ghi nhận số ca nhiễm mới giảm xuống đáng kể

Các khuyến nghị hiện tại đều khuyên những người có nguy cơ cao phải tự cách ly ở nhà, tuyệt đối không đến nơi công cộng. Và điều này đã cho thấy hiệu quả. Những nơi mà người dân thực hiện cách ly xã hội, hạn chế đi lại trong vài tuần trở lại đây như California, New York và Washington đã bắt đầu ghi nhận số ca nhiễm mới giảm xuống đáng kể.

“Tất nhiên mọi người vẫn cần đi mua nhu yếu phẩm nhưng việc giảm nguy cơ tiếp xúc với tất cả các dạng truyền mầm bệnh như bề mặt, giọt bắn và “aerosols” là rất quan trọng” theo giáo sư Osterholm.

“Nhiệm vụ của bạn lúc này là hạn chế tối đa nguy cơ tiếp xúc mầm bệnh”

Nguồn: New York Times

Người dịch: Nguyễn Thanh Thủy

>>> Xem ngay: Khủng hoảng thế giới "Vườn không nhà trống"